XX. jak Xiążęta, czyli wrześniowa premiera książki Janusza Dąbkiewicza w Krakowie
Janusz Dąbkiewicz
Merci Madame
10.09.2021–30.09.2021
Galeria PIANA
ul. Retoryka 24
31-108 Kraków
Seria historycznych zbiegów okoliczności zadecydowała o tym, że jeden z najważniejszych portretów jakie wyszły spod pędzla Leonarda da Vinci znalazł się w polskich zbiorach. Obecność Damy z gronostajem w Muzeum Czartoryskich przyczyniła się z kolei do zapisania Krakowa w zbiorowej wyobraźni globalnych podróżników jako jednego z najważniejszych turystycznych hotspotów.
Spektakl turyzmu został niespodziewanie zawieszony w roku 2010, kiedy rozpoczął się remont muzeum. W roku 2011, na chwilę przed rozpoczęciem prac budowalnych, wkroczył tam ze swoim aparatem Janusz Dąbkiewicz dokumentując pustkę galerii i zadając pytanie o status muzeum bez sztuki. Autor powrócił na miejsce w roku 2019 dokumentując tym razem odnowiony budynek gotowy do obsługi wzmożonego ruchu turystycznego. Kiedy kilka miesięcy później ograniczenia wprowadzane w związku z pandemią COVID-19 dotknęły również instytucje kultury, historia zatoczyła niespodziewane koło i dawne fotografie pustych wnętrz zyskały zaskakujący sens, niemożliwy do przewidzenia w roku 2011.
Anachronicznie zestawione ze sobą zdjęcia utworzyły fotoksiążkę Xiążęta (Fundacja SPLOT, Kraków 2021), która jest podróżą przez wnętrza Muzeum Czartoryskich i zakamarki polskiej historii. Wystawa składa się z wyboru prac z książki. Lokując materiał fotograficzny w konkretnej przestrzeni wystawienniczej i miejskiej postanowiliśmy wydobyć z niego napięcie pomiędzy fenomenem turyzmu a życiem mieszkańców Krakowa.
Czym na co dzień jest dla nas arcydzieło Leonarda albo adres Pijarska 15? Czy turyści śpieszący pod ten adres są naszymi partnerami do przeżywania sztuki, a może tylko tłumami anonimowych przechodniów, których omijamy? Kiedy ostatni raz widzieliśmy obrazy Rembrandta, Norblina czy eksponaty związane z Kara Mustafą? Być może jadąc Alejami Trzech Wieszczów rzuca się nam w oczy bilbord promujący muzeum, ale jesteśmy już zmęczeni nawiązanymi do słynnej damy? Obywatelki i obywatele Krakowa z pewnością chcieliby powiedzieć zarówno Izabeli Czartoryskiej jak i Cecylii Gallerani: merci mesdames; nie jest jednak jasne jakiego tonu nabrałyby te słowa?
Premierowa dyskusja o książce Janusza Dąbkiewicza Xiążęta
15 września 2021
godzina 17.30
Spółdzielnia Ogniwo
ul. Smolki 11a
30-513 Kraków
W dyskusji wezmą udział: Janusz Dąbkiewicz, prof. Marian Wolski oraz dr Katarzyna Maniak w roli moderatorki.
Janusz Dąbkiewicz (ur. 1987) – fotograf, animator kultury, kierownik produkcji, dźwiękowiec. Zajmuje się fotografią analogową, niekomercyjną, przypadkową, realizując swoje obserwacyjne cykle powoli i intuicyjnie. Absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Grafiki na Uniwersytecie SWPS, Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Przewodniczący Rady Artystycznej Wrocławskiej Fundacji Filmowej. Organizator i selekcjoner Świdnickiego Festiwalu Filmowego SPEKTRUM. Laureat 48 Hour Film Project Warsaw za film Złe zabawy, kierownik produkcji filmu Wszystkie nieprzespane noce, nagrodzonego m.in. na Sundance Film Festival oraz na festiwalu T-Mobile Nowe Horyzonty, współscenarzysta ukończonego niedawno mockumentu Bóg Internetów w reżyserii Joanny Satanowskiej.
dr hab. Marian Wolski – historyk i historyk sztuki. Urodzony w 1962 roku w Warszawie, absolwent historii sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego (1991), obronił pracę doktorską z zakresu historii w UJ (1997), habilitował się w 2014 r. Od 2018 r. profesor nadzwyczajny w UPJP II. Kierownik dyscypliny historia w UPJP II (od 2019), kierownik Katedry Nauk Pomocniczych Historii. W latach 1995-2013 pracownik Instytutu Historii PAN Pracowni Słownika Historyczno-geograficznego Małopolski w średniowieczu. W latach 2013–2016 prezes Zarządu Fundacji Książąt Czartoryskich w Krakowie.
Katarzyna Maniak – doktorka antropologii, asystentka w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ. Obecnie współrealizuje projekt poświęcony post-konfliktowemu dziedzictwu na terenach przyłączonych do Polski po II wojnie. Jest członkinią grupy Homo[Lab]orans skupionej na badaniach dziedzictwa pracy. Interesują ją teorie i praktyki eksponowania dziedzictwa kulturowego, społeczne oddziaływanie dziedzictwa oraz aktywizm instytucji kultury.
O książce
Widzisz, że najświętsza świątynia sztuki i pamięci zostaje opuszczona. Pustostan dawnego świata zaprasza do miejskiej eksploracji. A teraz obserwujesz rozkwit świątyni, jej konsekrację i triumf. Wyobraź sobie, że znajdujesz się w pętli czasu, ba!, czas spowija cię jak wielka fałda, czujesz jej dotyk, miękkość i ciężar. Być może jest to fałda purpurowych książęcych szat? Albo kostium współczesnej drag queen? Zamiana ról jest tym, czego należy się spodziewać. Wytyczenie granicy pomiędzy przeszłością a przyszłością staje się niemożliwe. Powoli ruszasz z miejsca, spacerujesz, krążysz po nieznanej orbicie.
Xiążęta Janusza Dąbkiewicza są podróżą przez wnętrza Muzeum Czartoryskich i zakamarki polskiej historii. To, co dobrze znane, stale spotyka się z tym, co dziwne, obce i niezrozumiałe, a z reporterskiego realizmu fotografii wyłania się opowieść o świecie poza kadrem – poza widzialnością obiektywu. Autor uwiecznia arcypolską pułapkę narodowych traum i ambicji, po to, żeby za chwilę przenicować ją w generalną medytację na temat pamięci historycznej i wizji przyszłości zakodowanych w przeszłości i teraźniejszości. Xiążęta to pierwszy postpandemiczny artbook o kulturowej roli muzeum. Jeśli muzeum po raz kolejny umarło, co wyrasta na jego ruinach? Jeśli właśnie odradza się w doskonałej materialnej formie, to dlaczego pęka na miliardy kawałków w uniwersum peer-to-peer? Pulsowanie niewiadomego i ciętych aluzji politycznych zyskuje swój błyskotliwy i kapryśny rytm dzięki librettu Bartka Zdunka. Wyobraź sobie, że spowija cię purpurowa fałda, a ty wsuwasz na głowę miękkie słuchawki…
Janusz Dąbkiewicz
XX.
Xiążęta
Tekst: Bartek Zdunek
Projekt graficzny i skład: Kaja Gliwa
Korekta: Lidia Kośka
Wydawca: Fundacja SPLOT
Kraków 2021
ISBN 978-83-953396-1-5
audioprzewodnik
sound design: Maryla Kłosowska, Igor Kłaczyński
głosy: Dagmara Bąk, Tomasz Sobczak
Przypominamy, że do 15 września trwa przedsprzedaż – jak kupić książkę?
Aby złożyć zamówienie, wystarczy przesłać mail na adres sklepsplot@fundacjasplot.org oraz wpłacić pieniądze na konto:
Fundacja SPLOT Santander 13 1090 2053 0000 0001 0994 0750
http://www.fundacjasplot.org/kontakt
W mailu prosimy wybrać sposób odbioru książki. Odbiór osobisty, po wcześniejszym umówieniu się, jest oczywiście bezpłatny, przesyłka na terenie Polski to dodatkowe 15 zł.
Cena w przedsprzedaży:
– 90 zł
Cena po premierze:
– 120 zł
